Nr 4 (2019)
Od Redakcji
Drodzy Czytelnicy,
Przekazujemy w Wasze ręce kolejny – czwarty numer czasopisma „Studia nad Bezpieczeństwem”. Opracowane rozdziały zamieszczone w monografii mają charakter teoretyczny, empiryczny i praktyczny. Stanowią istotny wkład w dyskusję nad problematyką z zakresu szeroko pojmowanego bezpieczeństwa międzynarodowego, a także bezpieczeństwa informacji czy personalnego.
Numer otwiera rozdział zatytułowany „Zagrożenia systemów infrastruktury krytycznej atakami terrorystycznymi”. W artykule przedstawiono stosowane formy ataków terrorystycznych na systemy infrastruktury krytycznej. Na podstawie prowadzonych kontroli opisano spotykane błędy w zakresie ochrony systemów IK. Powtórzono za NPOIK, że stosowane systemy ochrony IK powinny mieć zastosowanie do wszystkich typów zagrożeń, a także być przygotowane do możliwie szybkiego przywrócenia funkcji realizowanych przez daną IK. Autor Józef Sadowski potwierdza, że działania podejmowane na rzecz zapewnienia bezpieczeństwa mają na celu minimalizację ryzyka zakłócenia przez zmniejszenie prawdopodobieństwa wystąpienia.
Agnieszka Sałek-Imińska w artykule pt. „Pomiar bezpieczeństwa ekonomicznego państw Grupy Wyszehradzkiej” zwraca uwagę na problem poziomu bezpieczeństwa ekonomicznego w aspekcie poziomu wzrostu gospodarczego, mierzonego wskaźnikiem PKB oraz oceny ratingowej i relacji długu publicznego do PKB. Autorka artykułu jest świadoma, iż mierniki te nie dają podstaw do wyrażania sądów wartościujących w kontekście szeroko rozumianego poziomu bezpieczeństwa ekonomicznego, ale stanowią ich niezbędne składniki i podstawę do dalszych analiz i ocen. Bezpieczeństwo ekonomiczne stanowi istotny element funkcjonowania gospodarek narodowych, dążących poprzez płaszczyznę gospodarczą do stabilizacji politycznej w regionie, co przyczynia się do ograniczenia ryzyka konfliktu zbrojnego. Zdaniem Autorki, w kontekście bezpieczeństwa ekonomicznego należy wskazywać także na problemy nierówności ekonomicznej państw. To ich scentrowany dostęp do kapitału, rynków czy innych kategorii ekonomicznych, a także znajdowanie się na określonym etapie rozwoju systemowego może nasilać to zjawisko, jak i wpływać na zachwianie poziomu suwerenności ekonomicznej państw.
„Próba zbadania reakcji obywateli na wzmożone transporty wojskowe” autorstwa Hanny Sommer oraz Grzegorza Zakrzewskiego, opisuje reakcję obywateli na wzmożone transporty wojskowe. Wynikiem analizy autorów jest opis prawdopodobnych zachowań badanej populacji, która uczestniczy w procesie obserwacji przemieszczania się ludzi i ładunków o przeznaczeniu militarnym. Przedstawione treści, będące wynikiem badań empirycznych, pozwalają w dużym stopniu przewidzieć prognozowane zachowania.
W obecnym numerze znajdziecie Państwo także kwestie współczesnych aspektów bezpieczeństwa narodowego. W artykule: „Bezpieczeństwo narodowe Rzeczypospolitej Polskiej pod koniec drugiej dekady XXI wieku” Piotra Krzykowskiego zwrócono uwagę na znaczenie spraw militarnych. Polska, jako państwo członkowskie UE i NATO, jest beneficjentem pozytywnych przemian politycznych i gospodarczych w Europie. Dlatego też nasze bezpieczeństwo determinowane jest przez szereg zjawisk, które zaistniały w XX i na początku XXI wieku. Autor wskazuje współczesne aspekty bezpieczeństwa międzynarodowego, mające wpływ na bezpieczeństwo narodowe (państwa), a także jakie zagrożenie dla bezpieczeństwa państwa powodować mogą czynniki wpływające na zmiany w postrzeganiu bezpieczeństwa na świecie. Analiza zagrożeń bezpieczeństwa międzynarodowego, jak i bezpieczeństwa narodowego RP wskazuje na konieczność zapewnienia zdolności do odparcia wyzwań, które osiągnęły w ciągu ostatnich lat nowy wymiar.
Wątek militarny porusza również Stanisław Zarobny w artykule: „Przemiany w polskiej kulturze strategicznej w kontekście wyzwań i zagrożeń XXI wieku”. Artykuł jest analizą kultury strategicznej Polski, jej źródeł oraz cech, w której Autor próbuje udzielić odpowiedzi na następujące pytania: Co warunkuje polską kulturę strategiczną oraz jakie są jej cechy, a także w jakich działaniach i zaniechaniach dochodzi do ich uzewnętrznienia? Podstawowym wnioskiem powyższej analizy jest potwierdzenie, że Polska posiada własną kulturę strategiczną ukształtowaną przez historyczne doświadczenie.
W artykule pt.: „Jednostki pływające Wojsk Ochrony Pogranicza i ich wykorzystanie na rzecz bezpieczeństwa granicy morskiej PRL w drugiej połowie XX wieku” autorstwa Ireneusza Bienieckiego, omówiono m.in. takie zagadnienia, jak rozwój służby morskiej tej formacji, rozmieszczenie i charakterystykę posiadanych jednostek pływających, ich wykorzystanie w służbie granicznej, a także plany dalszej rozbudowy. Zaprezentowano również powstanie, rozwój organizacyjny i charakterystykę jednostek pływających Wojsk Ochrony Pogranicza wykorzystywanych w ochronie polskiej granicy morskiej w latach 1945–1991.
W prowadzonych konstatacjach zwrócono uwagę na istnienie i determinację człowieka w poszukiwaniu bezpieczeństwa. Celem artykułu Andrzeja Pieczywoka pt.: „Bezpieczeństwo człowieka w warunkach ryzyka i niepewności” jest zwróceniem uwagi na bezpieczeństwo człowieka w kontekście istniejących zagrożeń i wyzwań, w tym pokazanie skutków zagrożeń oraz wskazanie możliwości przeciwdziałania tym zdarzeniom, wykorzystując instrumentarium edukacji dla bezpieczeństwa. Obecne czasy niosą ze sobą wiele różnorodnych zdarzeń i zagrożeń mających wpływ na poczucie bezpieczeństwa wielu osób. Bardzo często człowiek podejmuje ważne decyzje w warunkach ryzyka i niepewności. Dlatego Autor zwraca uwagę na odpowiednią edukację człowieka, która może znacznie pomóc w przeciwdziałaniu zagrożeniom.
W numerze czwartym „Studiów nad Bezpieczeństwem”, podjęta została również tematyka etyki, jako subdyscypliny filozoficznej. Artykuł pt.: „Funkcje etyki w zarządzaniu zasobami obronnymi” autorstwa Krzysztofa Drabika, zwraca uwagę na etykę nie tylko jako narzędzie opisu kultury moralnej, ale wypełnia funkcję praktyczną, formułując kryteria słuszności i powinności w określonej przestrzeni społecznej (zawodowej). Zarządzanie zasobami obronnymi opiera się również na określonych pryncypiach etycznych, które warunkują moralny status i atrybuty działalności podmiotów w kontekście osiągania postawionych celów.
W obecnym numerze znajdziecie Państwo również opracowanie dotyczące bezpieczeństwa międzynarodowego. Andrzej Żebrowski w artykule pt.: „Relacje sojusznicze zagrożeniem dla bezpieczeństwa państw członkowskich na początku XXI wieku (wybrane aspekty)”, zwraca uwagę na fakt, iż złożone środowisko bezpieczeństwa międzynarodowego wymaga współpracy ukierunkowanej na utrzymanie pokoju i bezpieczeństwa. Walka o dominacje, wspierana przez operacje informacyjne, to podporządkowanie i wykorzystywanie państw słabszych, m.in. poprzez iluzoryczne wsparcie polityczne, gospodarcze czy wojskowe. Takie państwa nie zdają sobie sprawy, że przychodzi moment zapłaty za udzielone wsparcie. Zawierane sojusze mają zapewnić wszystkim państwom członkowskim bezpieczny rozwój. Jednak wiele z nich ma inne cele strategiczne, co m.in. narusza spójność i interesy sojuszu (w tym i poszczególnych państw członkowskich). Takim przykładem jest nieprzestrzeganie obowiązujących przepisów prawa, regulujących m.in. zasady ochrony informacji niejawnych. Każde ujawnienie tego rodzaju informacji uderza w podstawy jedności sojuszu, naruszające jednocześnie bezpieczeństwo jego państw członkowskich. Trudno nie postawić pytania, czym kierowano się, podejmując decyzje o ujawnieniu.
W artykule pt. „Facebook jako determinant uzależnienia behawioralnego” (Autorki: D. Zbroszczyk, K. Zaremba) poruszają zagadnienie uzależnienie behawioralne. Zdaniem Autorek, zagadnienie to jest złożone, dlatego że nie ma jednoznacznego określenia, czym jest, a czym nie jest. Współcześnie to nie tylko przemoc czy przestępczość klasyfikują się do nieprawidłowych zachowań – ten wachlarz znacznie się rozszerzył o zachowania określane jako behawioralne. Celem badań było określenie poziomu aktywności i uzależnienia od portalu społecznościowego Facebook, klasyfikowanego do wskazanego uzależnienia.
Sabina Brakoniecka w artykule pt. „Tradycja Zbrojnego Dżihadu W Północnej Nigerii” porusza problematykę tradycyjnego zbrojnego dżihadu w północnej Nigerii. W artykule zarysowano początki muzułmańskiej myśli reformatorskiej w tym regionie, a ponadto zaprezentowano również dziewiętnastowieczny dżihad Usmana dan Fodio oraz zamieszki samozwańczego proroka Maitatsine w Kano w 1980 roku. Na tle tak zarysowanej tradycji dżihadystycznej w północnej Nigerii przedstawiono następnie najnowszą aktywność militarną Boko Haram.
Warto podkreślić, iż to niezwykle wartościowe opracowanie, stanowi źródło informacji dla czytelników interesujących się szeroko pojętą tematyką bezpieczeństwa.
Serdecznie zapraszamy, do sięgnięcia po numer czwarty naszego czasopisma. Teksty zawarte w kolejnym numerze „Studia nad Bezpieczeństwem” inspirują do refleksji, dyskusji, projektowania i realizowania interdyscyplinarnych badań naukowych w dziedzinie nauk społecznych.
Kolegium Redakcyjne
